اللَّهُ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ قَرَارًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَصَوَّرَکُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَکُمْ وَرَزَقَکُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ ۚ ذَٰلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ ۖ فَتَبَارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ
خداوند کسی است که زمین را برای شما جایگاه امن و آرامش قرار داد و آسمان را همچون سقفی (بالای سرتان)؛ و شما را صورتگری کرد، و صورتتان را نیکو آفرید؛ و از چیزهایی پاکیزه به شما روزی داد؛ این است خداوند پروردگار شما! جاوید و پربرکت است خداوندی که پروردگار عالمیان است!
حدود 48 سال پیش بود که میلیون ها نفر در تاریخ 22 آوریل سال 1970 میلادی به خیابان های آمریکا آمدند و برای شکایت از آثار سوء و آلودگی ناشی از 150 سال توسعه صنعتی تظاهرات کردند. دود و آلودگی حاصل از فعالیت های صنعتی جان تعداد زیادی از افراد را به خطر انداخته بود و طبق شواهد باعث تاخیر رشدی در کودکان شده بود.
و بدین سبب دوم اردیبهشت برابر با ۲۲ آوریل، «روز زمین پاک» نام گذاری شده است روزی که باید بر خود یادآور شویم که حال زمین خوب نیست و باید برخی از اعمال خود را اصلاح کنیم. باید شیوه و دیدگاه خود را نسبت به مواجهه با زمین بهبود دهیم . بی شک بر ماست که زمین را دریافته و در نگهداری آن کوشا و یادآور باشیم.
روز جهانی زمین پاک روزی است که در آن بسیاری از مردم جهان به پاکسازی محیط زیست میپردازند و به حفظ آن کمک میکنند، طبلنوازان سراسر جهان طی دعوتی اینترنتی و هماهنگ در این روز به اجرای نواهایی میپردازند. هدف اصلی شبکه روز زمین، داشتن شهرهایی با سازگاری بیشتر با محیط زیست است. شبکه روز زمین در طول این سالها پروژههای ترویجی متفاوتی را برای رسیدن به این هدف اجرا کرده است. آگاهسازی و ترویج استفاده از منابع انرژی قابل بازیافت یکی از این اقدامات بوده است.
شعار امسال روز زمین پاک ” پایان آلودگى پلاستیک “ است .یک کارشناس محیطزیست با توجه به شعار امسال با عنوان «نه به کیسه پلاستیکی» به مناسبت روز زمین پاک به خبرنگار «آرمان» میگوید: امروزه استفاده از پلاستیک و تولید زبالههای پلاستیکی باعث آلودگی زمین شده است. برای مثال در سالهای اخیر تولید زباله بیش از پیش افزایش یافته است. درضمن تاکنون مدیریتی برای بازیافت و توجه به این مساله مشاهده نشده است. هومان خاکپور میافزاید: در این روند روزبهروز بر شدت رهاسازی زباله در سطح شهرها و معابر افزوده شده است. از سوی دیگر مردم در استفاده از کیسههای پلاستیکی پرمصرف هستند. بهگفته او در مقوله بازیافت و مدیریت مصرف نیز مشکلات متعدد وجود دارد. اغلب تفکیک زباله در منزل انجام نشده و زبالههای پلاستیکی همراه دیگر زبالهها به محلهای دفن زباله فرستاده میشوند. این کارشناس محیطزیست تاکید میکند: در کشور ما با برگزاری مناسبتهای مذهبی و غیرمذهبی میزان مصرف زبالههای پلاستیکی چند برابر میشود. باید دانست که در گذشته استفاده از زباله پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف فقط متعلق به سکونتگاههای شهری بود، اما هماکنون در سکونتگاههای روستایی نیز از کیسه پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف پلاستیکی استفاده میشود. خاکپور میگوید: تاکنون هیچبرنامهای برای بازیافت وجود نداشته و اغلب این مواد در طبیعت رها میشوند. همچنین سازمانهای مربوطه همچون دهیاریها بهعنوان متولی جمعآوری زباله در روستاها و شهرداریها بهعنوان مسئول در شهرها اقدام مناسب برای دفن و مدیریت اصولی زباله انجام ندادهاند، چون معمولا اماکن دفن زباله، همان اماکن رهاسازی زباله هستند. در این شرایط اغلب زبالههای پلاستیکی در چند کیلومتر اطراف محلها پخش و باعث بروز آلودگی و ناپاکی زمین میشود. خاکپور میافزاید: این مساله خسارتهای جدی در حوزه آلودگی منابع آب، خاک، تهدید حیاط وحش، تهدید پرندگان در مناطق و… را بهدنبال دارد، چون از بین رفتن زبالههای پلاستیکی نیازمند صرف زمانی طولانی است. این مواد خسارتهای فراوان را در حوزه طبیعت و سرزمین بههمراه دارند. بهگفته او تهدیدهای محیطزیستی سرزمین ما محدود به پلاستیک و ظروف یکبار مصرف پلاستیکی نیست، بلکه مقوله تخریب جنگلها یکی دیگر از تهدیدهای جدی کشور محسوب میشود.
هماکنون میزان جنگلهای کشور کاهش یافته و از بعد کیفی جنگلهای کشور ضعیف شدهاند. همچنین این مساله باعث بروز پدیده خشکی در جنگلهای زاگرس شده است. این کارشناس محیطزیست تاکید میکند: در حال حاضر جنگلهای شمال و زاگرس با طغیان آفات جنگلی مواجه هستند و این مساله جنگلهای کشور را متحمل خسارتهای فراوان کرده است. به هر حال بهرهبرداری ناپایداری و بیش از توان باعث شده تا جنگلها به سمت ضعیف شدن پیشرفته و از توان تاب آوری جنگلها کاسته شود. بهگفته او این امر یک مشکل جدید در حوزه جنگلها است. او درباره دیگر چالشهای تهدیدکننده زمین میگوید: در چند سال اخیر عدم رعایت حقابههای زیستی تالابها منجر به تشدید خشکسالیها شده است. با وجود اینکه در دنیا تالابها بهعنوان نعمت در هر سرزمین محسوب میشوند، هماکنون تالابها در کشور ما به یک بلا و کانون تولید گرد و غبار تبدیل شدهاند. این مساله سلامت مردم را تحت تاثیر قرار داده است. همچنین بروز خشکی رودخانهها نیز بهدلیل عدم رعایت حقابه رودخانهها است. این کارشناس محیطزیست ادامه داد: در کشور ما اکوسیستمهای رودخانهای با مشکلات فراوان مواجه هستند. سفره آبهای زیر زمینی نیز بهدلیل بهرهبرداریهای غیراصولی و مدیریت ناکارآمد در مدیریت آب کشور با مشکلات متعدد مواجه است. از دیگر پیامدهای این قضیه میتوان به خالی شدن سفرههای آب زیر زمینی در برخی مناطق، فرو نشست زمین و آغاز پدیده بیابانزایی اشاره کرد.