در اقدامی هماهنگ خبرگزاریهای تسنیم، تابناک، مهر و فارس و در راستای اطلاع‌رسانی صحیح به مخاطبان و به منظور ابهام‌زدایی و جلوگیری از ادامه اشتباهات رایج اخیر، با در نظر گرفتن مستندات موجود از این پس واژه سیاهگوش را به عنوان معادل فارسی کاراکال و وَشَق را به عنوان معادل فارسی لینکس مورد استفاده قرار خواهند داد.
و اما اصل ماجرا
کارکال شکارچی ماهر و منحصر به‌فردی است که سرعت فوق العاده، هوش و استعداد بالایش در شکار همواره مورد علاقه و تحسین شکارچیان است. در گذشته در کشورهایی از جمله ایران و هند، از کارکال برای شکار انواع حیوانات استفاده می‌شده‌است.
کارکال در زبان فارسی “سیاهگوش” نام دارد اما نباید این گربه را با “لینکس” که آن را به واسطه گوش‌های سیاهش سیاهگوش می‌نامند اشتباه گرفت.
کارکال خود از ریشه ترکیQhara- qulaq بر آمده و مانند نام فارس این حیوان به معنی جانور با گوش‌های سیاه‌است. گاهی در منابع و کتب جانورشناسی این حیوان را با نامPersian Lynx و Desert Lynx نامیده‌اند.
در زبان فارسی قدیم به کارکال “پروانک” هم گفتند. این کلمه به معنی کسی است که پیک یا قاصد را در طی طریق راهنمایی می‌کند. نام دیگر این گربه (شاطر شیر) ، به معنی پیش دونده شیر بوده است. یعنی شاطر شیر جلوه‌تر از شیر می‌دود و حیوانات دیگر از حضور شیر آگاه می‌کند. البته در گذشته تعابیر دیگری برای این نام وجود داشته است. اعتقاد براین بود که این نام به حیوانی اطلاق می‌شود که از پس مانده غذای شیر استفاده می‌کند. حمدالله قزوینی در این باره می‌گوید:
“این حیوان در کنار شیر پرسه می‌زند اما از ترس جانش به آن نزدیک نمی‌‌شود و سپس در یک فرصت مناسب به پس‌مانده غذای شیر نزدیک شده و آن را می‌خورد.”
مشخصات و خصوصیات ظاهری:
جثه این گربه از گربه‌های اهلی بزرگتر و دست و پای آن نیز بلندتر است. طول بدن نرها بین 80تا 105 سانتی‌متر، بلندی بدن در ناحیه شانه 40 تا 50 سانتی‌متر و طول دم نیز بین 23 تا 31 سانتی‌متر است. ماده‌ها جثه‌ای کوچکتر دارند. وزن نرها 13 تا 20 کیلوگرم و ماده‌ها بین 11 تا 15 کیلو گرم هستند. رنگ بدن تا حدی متفاوت و از زرد متمایل به قهوه‌ای تا خاکستری دیده می‌شود. رنگ بدن کاراکال‌های جوان، تیره‌تر از کاراکال‌های بالغ است و گاهی لکه‌های قرمز رنگی بر روی آن دیده می‌شود. پوزه، گردن و قسمت‌های زیرین بدن نیز سفید است.
اطراف لب‌های بالا، لکه سیاه بزرگی دیده می‌شود.نوار تیره رنگی نیز از گوشه داخلی هر چشم به بینی امتداد دارد.
پشت گوش و موهای بلند نوک گوش‌ها و حاشیه آنها از موهای سفید پوشیده شده است.
گوش‌های و حاشیه آنها از موهای سفید پوشیده شده است.
گوش‌های کاراکال بزرگ و ایستاده و از گوش تمامی گربه‌سانان دیگر بزرگتر است. در انتهای گوش‌ها، دسته‌ای از موهای سیاه به اندازه تقریبی 6 سانتی‌متر وجود دارد و گوش‌ها توسط 20 عضله مختلف کنترل می‌شوند. این دستگاه حساس شنوایی امتیاز بزرگی دریافتن شکار برای کاراکال محسوب می‌شود. کاراکال تا حدودی به لینکس شباهت دارد. اما بدن کاراکال ظریف‌تر و باریک‌تر و ساق‌ها نازک‌تر هستند.
پراکنگی و زیستگاه:
کاراکال قادر است در نواحی خشک، دشت‌ها، بوته‌زارها، تپه ماهورهای مناطق کویری و حتی مناطق کوهستانی زندگی کند.
در ایران این گربه را می‌توان دراکثر مناطق بیابانی و استپی مانند پارک ملی کویر، فارس، کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان، خراسان، اراک و مناطق شمالی خوزستان یافت.
پراکنش جهانی این حیوان نیز شامل؛ آفریقا و به خصوص مناطق جنوبی این قاره،شبه جزیره عربستان، اسراییل، لبنان، سوریه،کویت, عراق، ترکیه، ترکمنستان، افغانستان و هند است .
چند عکس از سیاهگوش
اما نام فارسی لینکس، گربه‌سانی که گهگاه به‌اشتباه سیاهگوش نامیده می‌شود چیست؟
وَشَق نام فراموش‌شده این گربه‌سان زیباست که امروزه در زبان فارسی به‌ندرت مورداستفاده قرار می‌گیرد اما در زبان‌های عربی (الوَشَق) و ترکی (وَشَک) همچنان به‌عنوان تنها معادل برای لینکس به کار می‌رود.
وشق در «برهان قاطع» این‌گونه تعریف‌شده است: حیوانی است بسیار کوچکتر از پلنگ، در رنگ و شکل مثل آن و دنباله آن کمتر از شبری، و در تنکابن «پلنگ مول» نامند و در خواص مانند پلنگ.
فرهنگ عمید هم وشق را حیوانی است شبیه به پلنگ معرفی کرده و به تصویر کشیده است.
در ادامه تصاویری از وشق (Lynx) را مشاهده می‌کنید:
