برخورد با متخلفینی که مرگ را برای حیات وحش رقم می زنند / مصاحبه با فعال محیط زیست و حیات وحش

خبر کوتاه بود، ولی مایوس کننده،نگران کننده و البته سرشار از درد و غم .

خبر به نقل از ایلنا شیراز : 27 پهله پرنده شکاری )سارگپه( و عقاب صحرایی به دلیل تغذیه از لاشه مرغهایی که در نزدیکی یکی از روستاهای اطراف شهرستان سروستان از توابع استان فارس رها شده بود مسموم و تلف شدند.

هر چند بر اساس گزارش منابع خبری، مالک مرغداری متخلف دستگیر شد، ولی باز این مهم تاثیریبر فاجعه رخ داده و تسکین آن نخواهد داشت، هرچند، برخورد قاطع سازمان دامپزشکی، جهاد کشاورزی و نهادهای ذیربط، در برخورد با متخلف، مانند ابطال پروانه جوجه ریزی مرغداری به صورت موقت و دایم (وفق قوانین موجود) و محکومیت به اعاده خسارت وارد شده به حیات وحش، میتواند بعنوان عبرت و اهرمیبازدارنده برای دیگر متخلفان باشد، البته بر اساس قوانین دامپزشکی هرگونه تلفات در مرغداریها باید در کورههای معدوم سازی ,سوزانده و معدوم شوند و یا در عمق خاک مدفون شده و توسط پودر آهک پوششداده شوند، از این رو، برآن شدیم تا، طی مصاحبه ای با دکتر غلامرضا کیامرزی، دامپزشک، عضو انجمن صنفیمسئولین فنی و ناظرین بهداشتی دامپزشکی استان اصفهان ، فعال محیط زیست و کارشناس خبره پرندگان شکاریجهت اگاهی عمومی به کاوش رخدادهای این مقوله بپردازیم.

روند برخورد با رویداد اخیر برای پرندگان شکاری چگونه بوده است ؟

در پی بروز این اتفاق، 2۹ عقاب استپی و یک عقاب شاهی تلف شدند و با تلاش تیم دامپزشکپارس وت شیراز به مدیریت، دکتر محمد بازایی و دکتر پور جم و همچنین کارشناسان محیط زیست، پنج فردعقاب استپی که دچار مسمومیت شدید شده بودند و نیمه جان به دامپزشکی ارجاع داده شده بود، پس از درمانسریع و به موقع و موثر، همگی درمان شدند و با موفقیت رهاسازی شدند.

این موفقیت نشان از تاثیر مهم همکاری و ارتباط نزدیک بین کارشناسان محیط زیست و تیم دامپزشکیدارد که با تجهیز به امکانات استاندارد و البته اطلاع رسانی بموقع از حوادث رخ داده در حیات وحش و همچنینرعایت شرایط حمل و نقل صحیح پرندگان و نگهداری در فضای مناسب بعد از درمان میتواند در نجات حیواناتمصدوم در حیات وحش در بهترین حد موثر باشد. همچنین نقش علاقه مندان و سازمان های مردم نهاد تخصصیحیات وحش و محیط زیستی در مناطق روستایی و دور از مرکز در خبر رسانی، آگاهی بخشی، امداد رسانی و کمکهایاولیه بسیار حائز اهمیت است .

در نظر داشته باشید یک سازمان مردم نهاد، فقط زمانی دارای جایگاهی مفید و موثر است که دارای اعضاو همکاران متخصص در تعاریف سازمانی خود باشد یعنی یک سمن حیات وحش باید در بدنه خود و البته در محورتصمیم گیریش دارای اعضایی دارای توانایی علمی و عملی مرتبط با حیات وحش و البته توانمند در تعریف یک نقشهراه فراگیر باشد. از این رو حضور دامپزشکان بویژه متخصصین درمان حیات وحش و فعالین کلینیکی، اکولوژیستهای آشنا به زیست بوم منطقه فعالیت، زیست شناسان و کارشناس ارشد یا دکترای تنوع زیستی، باشد تا بتواندعلاوه بر بازشناسی و تعریف پتانسیلها و نقاط بحران منطقه، قبل از رسیدن نیروهای کمکی اقدامات لازم و مفید رادر هماهنگی با محیط زیست و دامپزشکی محدوده فعالیت خود انجام دهد .
البته نبایستی نقش کلاسها و کارگاههای آموزشی دوره ای، متناوب و البته منظم را برای تمامی این مراکزفراموش کرد که این مهم میتواند بخوبی در شناخت نحوه و شیوه درست برخورد با این چالشها و حوادث موثرباشد .

باید اضافه کنم متاسفانه عده ای هم که نه کار مثبتی انجام میدهند و نه قصد و نیت انجام آن را دارندفقط با ارسال خبر به صورت منفی و زیر سوال بردن کسانی که به هر نحو و کمترین امکانات قصد کمک دارندسعی میکنند از نظر خودشان خبر رسانی کنند و دیگران را زیر سوال ببرند .بهتر است از این عزیزان سوال شود شمادر این حوادث تلخ چه کار مثبتی انجام دادید؟ اگر دست علاقه مندان حیات وحش را نمیگیرید ,حداقل پای انها رانبندید.

بعنوان یک علاقه مند، چگونه می توانیم به حیات وحش کمک کنیم؟

تعدادی از پرندگان شکاری مانند عقاب استپی )گونه در خطر انقراض( عقاب شاهی ,کورکورها, لاشخورهاو…عادت به تغذیه از لاشه ها و لاشه خواری دارند .این پرندگان با استفاده از حس بینایی و بویایی به سرعت لاشهها را پیدا کرده و بر حسب عادت، گروهی بر روی لاشه ها برای تغذیه جمع میشوند و در اصل در یک اکوسیستمسالم این پرندگان، رفتگران محیط زیست محسوب می گردند. در اثر نا اگاهی، عدم توجه و به نوعی سو مدیریتبعضی مرغداریها متاسفانه تلفات مرغداری که بر اثر بیماری حادث گردیده، به جای اینکه در کورهای معدومسازی و یا در عمق خاک به همراه آهک معدوم شوند، شب هنگام در کنار جاده های شهری یا روستایی و …رها میشوند، فارغ از هرگونه احساس مسولیت یا تعهدی که بر عهده مالکین مرغداریها در احترام به سلامتیشهروندان و محیط زیست وجود دارد، و این معضل پرندگان شکاری را به سرعت و به شکل گروهی به سمت اینلاشه ها می کشاند که با تغذیه از آنها خود را به کام مسمومیت و بیماری و مرگ فرو میبرند .

در صورت مشاهده این لاشه ها و این مورد چه میتوانیم انجام دهیم .

1 – با مشاهده لاشه تلفات مرغداریها یا دامداریها حتی اگر پرنده ای هم بر روی لاشه ها نبود، فورا بهاداره محیط زیست، دامپزشکی، نیروی انتظامی سازمانهای مردم نهاد فعال حیات وحش ومحیط زیست و یا دوستان خود برای کمک اطلاع دهید .

2-بدون داشتن دستکش، ماسک ولباس، مخصوص واحراز شرایط بهداشتی و ایمنی زیستی بخاطرخطرات بیماریهایی مانند آنفولانزای فوق حاد به لاشه ها دست نزنید .
3 – در صورتی که پرندگان شکاری بر روی لاشه ها جمع شده اند بسرعت انها را متفرق کنید و تا رسیدنکمک از تجمع انها بر روی لاشه ها جلوگیری کنید .

-4- در صورت عدم دسترسی به هر یک از ارگانها با کمک دوستان خود و با دستکش و ماسک لاشه ها رادر یک گودال ریخته و بر روی انها پودر آهک ریخته و مدفون کنید .
5 – لاشه های تلف شده پرندگان جمع آوری شود و تا شعاع چند کیلومتری به جستجوی پرندگان مسمومشده بگردید .
6 – مداوای پرندگان مسموم را به دامپزشک مجرب بسپارید .
7 – دامپزشک با فرستادن نمونه، نوع مسمومیت و عامل مرگ و میر را بسرعت مشخص می کند.
8 – شاه پرها و پرهای سالم این پرندگان در صورت عدم انتقال بیماری و ضد عفونی کردن، یک بانک پربا ارزش برای پیوند پر به پرندگان دیگر هستند.
۹ – سوزاندن سطحی لاشه ها باعث عدم جمع شدن دوباره پرندگان نمیشود .
مشخص کردن نوع مسمومیت و یا عامل بیماری بسیار با اهمیت هست و همچنین نوع دقیق گونه هایپرندگان شکاری که مسموم یا تلف شده اند .

مشخص کردن عامل بیماری یا مسمومیت و نوع دقیق گونه های تلف یا مسموم شده به ما کمک میکند تاحساسیتهای گونه ای پرندگان به عوامل بیماری زا و شدت و علایم بیماری و درصد مرگ و میر در یک گونه رامشخص کنیم .همچنین مشخص کردن گونه ها و امار گیری میتواند به برآورد جمعیتی پرندگان و درصد عواملتهدید کننده کمک کند. بخاطر داشته باشید هر دو گونه عقاب استپی و شاهی در ایران مهاجر هستند و ممکناست تعدادی از پرندگان دارای حلقه شناسایی باشند که چک کردن پرندگان از این نظر هم بسیار با ارزش میباشد.
در صورت داشتن حلق یا تراکر چند عکس از پرنده به همراه وسیله ردیابی گرفته شود و پرنده موردنظر پرنده ای باشد که از آن نمونه گیری برای علت مرگ میشود و شماره وسیله ردیاب ثبت و خود وسیله همبایگانی شود. این عمل در جهت کمک به تحقیقات جهانی پرندگان مهم و موثر است.
علایم بالینی و کلینیکی و همچنین کالبد گشایی دقیق پرندگان تلف شده به روش کاملا علمی، مستند ومشخص کردن دقیق اندام اسیب دیده با نوع آسیب و آزمایشهای پاتولوژی و سرولوژی و….و همچنین نوع درمانو نوع دارو و میزان آن و درصد موفقیت در پرندگان مسمومی که احتمالا نجات پیدا میکنند میتواند یک تجربهو رزومه مفید در برخورد با موارد بعدی و بالابردن درصد موفقیت برای درمان و تعیین نوع داروی مورد استفادهو میزان آن باشد . لذا نقش دامپزشک، آزمایشگاه و نحوه درمان نه تنها در این مورد بلکه به عنوان یک تجربه برای
موارد بعدی بسیار با اهمیت و مهم میباشد .

مصاحبه مذکور به شکل فایل پی دی اف در اختیار شما همراه گرامی قرار گرفته است که با فشردن دکمه دانلود زیر می توانید آن را دریافت نمایید .